Tổng thống Trump tuyên bố đã thúc đẩy chấm dứt 6 cuộc chiến, trong đó có xung đột Armenia – Azerbaijan hay giao tranh biên giới Campuchia – Thái Lan.
Trong cuộc gặp người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky tại Nhà Trắng ngày 18/8, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố ông đã giúp kết thúc 6 cuộc chiến, đồng thời bày tỏ mong muốn sớm có thỏa thuận hòa bình giữa Nga và Ukraine. Ông Trump nói thêm ông từng nghĩ chiến sự Ukraine là “vấn đề dễ giải quyết nhất, nhưng thực ra lại rất khó khăn”.
Đây được coi là một phần trong nỗ lực của Tổng thống Trump nhằm đoạt giải Nobel Hòa bình, trong đó có những xung đột được dàn xếp trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông.
Xung đột Armenia – Azerbaijan
Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev và Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan hồi đầu tháng gặp nhau tại Nhà Trắng, cùng ký kết thỏa thuận hòa bình trước sự chứng kiến của ông Trump.
Xung đột giữa Armenia và Azerbaijan đã kéo dài hàng thập kỷ, liên quan vùng lãnh thổ Nagorno-Karabakh. Đỉnh điểm xung đột là vào tháng 9/2023, Azerbaijan mở chiến dịch quân sự thu hồi Nagorno-Karabakh từ lực lượng ly khai thân Armenia, chấm dứt gần ba thập kỷ lãnh thổ bị chia cắt. Ba tháng sau đó, Armenia và Azerbaijan ra tuyên bố chung về ý định đàm phán hiệp ước hòa bình.
Ông Trump tuyên bố sau khi ký thỏa thuận hòa bình, hai nước láng giềng này sẽ là bạn bè và duy trì quan hệ đó trong thời gian dài, bất chấp nhiều ý kiến lo ngại liệu thỏa thuận có thật sự đảm bảo ổn định hay không.
Từ trái qua: Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan tại Nhà Trắng ngày 8/8. Ảnh: AP
Xung đột CHDC Congo – Rwanda
Lực lượng Cộng hòa Dân chủ Congo và Rwanda từng giao tranh xuyên biên giới trong nhiều năm, khiến hàng triệu người phải sơ tán và gây ra cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng. Hồi tháng 6, hai nước ký thỏa thuận hòa bình tại Nhà Trắng, do Tổng thống Mỹ làm trung gian.
Ông Trump mô tả xung đột giữa Rwanda và CHDC Congo “là một trong những cuộc chiến tồi tệ nhất” thế giới, các bên “đánh nhau suốt nhiều năm và dùng đến cả mã tấu”. Tổng thống Mỹ cho biết thỏa thuận hòa bình giữa hai nước châu Phi không chỉ khép lại nhiều năm xung đột đẫm máu, mà còn tạo cơ hội cho Mỹ “được quyền khai thác rất nhiều khoáng sản tại Congo”.
“Hôm nay, bạo lực và tàn phá đã chấm dứt. Toàn bộ khu vực bước vào chương mới với hy vọng và cơ hội, sự hòa hợp, thịnh vượng cùng hòa bình”, ông Trump nói.
Đại diện Rwanda và CHDC Congo tới Nhà Trắng để ký thỏa thuận hòa bình, dưới sự chứng kiến của ông Trump, ngày 27/6. Ảnh: AP
Cuộc chiến Israel – Iran
Xung đột giữa Tel Aviv và Tehran bùng phát từ ngày 13/6, khi Israel không kích phủ đầu Iran bằng chiến dịch “Sư tử Trỗi dậy”, khiến nhiều chỉ huy cấp cao và nhà khoa học hạt nhân thiệt mạng. Iran sau đó trả đũa bằng chiến dịch “Lời hứa Đích thực 3”. Giao tranh đã khiến hơn 430 người chết, hơn 3.500 người bị thương ở Iran, và 25 người chết, hơn 2.500 người bị thương ở Israel.
Rạng sáng 22/6, Mỹ can thiệp vào cuộc chiến, điều oanh tạc cơ tàng hình ném bom ba cơ sở hạt nhân của Iran. Sau cuộc không kích, ông Trump đề nghị Iran ngồi vào bàn đàm phán và thông báo Tel Aviv – Tehran đã thống nhất ngừng bắn.
Tuy nhiên, sau khi Israel – Iran ngừng bắn, Tel Aviv tuyên bố họ vẫn có quyền tấn công tiếp nếu Tehran bắt đầu xây dựng lại chương trình hạt nhân. Điều này gây lo ngại rằng xung đột có thể bùng phát trở lại.
Chiến sự Ấn Độ – Pakistan
Giao tranh nổ ra giữa Ấn Độ và Pakistan trong vòng 4 ngày hồi tháng 5. Đây là đợt giao tranh nghiêm trọng nhất giữa hai quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân ở Nam Á kể từ năm 1999.
Ngày 10/5, ông Trump tuyên bố trên mạng xã hội Truth Social rằng New Delhi và Islamabad đã đồng ý ngừng bắn “sau một đêm dài đàm phán do Mỹ làm trung gian”. Ông nói thêm đã tận dụng vấn đề thương mại của Mỹ để buộc hai nước ngừng giao tranh.
Pakistan đã cảm ơn ông Trump vì đã đứng ra làm trung gian đàm phán, đồng thời đề cử ông cho giải Nobel Hòa bình. Trong khi đó, Ấn Độ tuyên bố thỏa thuận ngừng bắn của họ với Pakistan không phải do Mỹ dàn xếp như lời ông Trump. Điều này phần nào khiến quan hệ Ấn Độ – Mỹ xấu đi gần đây.
Xung đột biên giới Campuchia – Thái Lan
Căng thẳng giữa Campuchia và Thái Lan leo thang từ ngày 23/7, giao tranh nổ ra gần đền Ta Moan Thom sáng 24/7, sau đó lan sang nhiều khu vực dọc biên giới. Lực lượng hai bên liên tục sử dụng hỏa lực hạng nặng tập kích lẫn nhau. Cả hai đều cáo buộc đối phương nổ súng trước. Đây là cuộc giao tranh nghiêm trọng nhất giữa hai nước láng giềng trong hơn 10 năm qua, khiến tổng cộng 33 người thiệt mạng ở cả hai bên.
Tổng thống Trump đã điện đàm riêng với lãnh đạo Campuchia và Thái Lan, cảnh báo hậu quả nếu hai nước không chấm dứt giao tranh. Dưới sức ép của Mỹ, hai bên đã ký kết thỏa thuận ngừng bắn vô điều kiện tại Malaysia, chấm dứt cuộc xung đột kéo dài 5 ngày.
Căng thẳng Serbia – Kosovo
Kosovo, với diện tích khoảng 10.800 km2, là vùng lãnh thổ ly khai nằm ở phía tây nam Serbia. Kosovo tuyên bố độc lập năm 2008, song Serbia không công nhận và tuyên bố chủ quyền với khu vực này. Xung đột về bản sắc dân tộc và tranh chấp lãnh thổ giữa hai bên vẫn âm ỉ trong hàng thập kỷ.
Trong nhiệm kỳ đầu, vào năm 2020, chính quyền Trump đã làm trung gian cho thỏa thuận hòa bình giữa hai bên. Thỏa thuận có tên Washington, là thỏa thuận ngắn hạn bình thường hóa vấn đề kinh tế giữa Kosovo và Serbia. Tới nay, căng thẳng giữa hai quốc gia này vẫn chưa được giải quyết.
Phát ngôn viên Nhà Trắng nói rằng ngoài 6 cuộc xung đột này, Tổng thống Trump còn hỗ trợ giải quyết một “cuộc chiến tiềm tàng” khác, đó là mâu thuẫn giữa Ai Cập và Ethiopia.
Năm 2020, trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, Ai Cập và Ethiopia xảy ra tranh chấp liên quan đến dự án đập Đại Phục Hưng trên sông Nile của Ethiopia. Ai Cập, quốc gia phụ thuộc 97% nước sông Nile để tưới tiêu và sinh hoạt, phản đối công trình này.
Dù mâu thuẫn này chưa biến thành xung đột và cũng chưa có thỏa thuận hòa bình nào được ký kết, Nhà Trắng khẳng định vẫn nên coi đó là “cuộc xung đột đã được ông Trump giải quyết”. Tổng thống Mỹ cũng tuyên bố sẽ xảy ra một cuộc chiến nếu ông không can thiệp.
Mỹ ban đầu cố gắng làm bên trung gian cho thỏa thuận hai nước, nhưng Ethiopia đã rút khỏi các cuộc đàm phán. Ông Trump sau đó đình chỉ một số khoản viện trợ cho Ethiopia. Ethiopia trong khi đó cũng cáo buộc Tổng thống Mỹ mới là người “kích động chiến tranh” vì ông đã kêu gọi Ai Cập nên cho nổ tung đập của Ethiopia.
Ngọc Ánh (Theo Axios, AP, AFP)