Dù gene di truyền là một trong những yếu tố thể hiện tiềm năng phát triển, phụ huynh không nên bỏ qua các yếu tố quan trọng khác như môi trường gia đình, xã hội, dinh dưỡng và giáo dục, theo chuyên gia.
Xét nghiệm gene để phát hiện tài năng cho trẻ em đang là chủ đề thu hút sự quan tâm của nhiều phụ huynh. Thị trường hiện xuất hiện nhiều dịch vụ quảng cáo có thể “dự đoán năng khiếu của trẻ thông qua giải mã gene”, nắm bắt tâm lý kỳ vọng con cái tài giỏi của các bậc cha mẹ. Thực tế, một số trung tâm xét nghiệm tại Hà Nội và TP HCM đã cung cấp các gói xét nghiệm này, bao gồm cả giải mã về tính cách, trí nhớ, ngôn ngữ, năng khiếu.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia di truyền và y học cho rằng việc xét nghiệm gene để dự đoán năng khiếu hiện chưa có cơ sở khoa học đủ tin cậy. Bác sĩ Nguyễn Sơn Tùng, thành viên Hội di truyền Y học Việt Nam, khẳng định phương pháp này không phải là một công cụ chính xác tuyệt đối. Theo tiến sĩ Bùi Chí Bảo, Trưởng Bộ môn Sinh hóa – Miễn dịch học thuộc Khoa Y, Đại học Quốc gia TP HCM, các biến thể gene chỉ đóng góp một phần nhỏ và không quyết định hoàn toàn tài năng của một người. Môi trường, giáo dục và rèn luyện mới là những yếu tố chi phối lớn hơn, ông Bảo nói.
Nhân viên kỹ thuật trong phòng Lab đang thực hiện xét nghiệm gene. Ảnh: An An
Đồng quan điểm, bác sĩ Nguyễn Khắc Hân Hoan, Trưởng khoa Xét nghiệm di truyền y học, Bệnh viện Từ Dũ, cũng cho rằng các đặc điểm phức tạp như trí thông minh hay năng khiếu không chỉ chịu ảnh hưởng của gene mà còn tương tác chặt chẽ với môi trường sống và giáo dục. Bác sĩ cho rằng việc phụ thuộc vào kết quả xét nghiệm để định hướng tương lai cho con có thể dẫn đến những sai lầm, khiến cha mẹ bỏ lỡ tiềm năng thực sự của con mình..
“Trong thực hành y khoa chuẩn mực, các bác sĩ di truyền vẫn chưa có căn cứ nào để đưa ra chỉ định xét nghiệm này”, bác sĩ Hoan nói.
Các chuyên gia khuyên phụ huynh nên đặt nền tảng giáo dục dựa trên việc quan sát, trải nghiệm thực tế và nuôi dưỡng đam mê cho trẻ. Cha mẹ hãy gần gũi con, khuyến khích con tham gia đa dạng các hoạt động học thuật, thể thao và nghệ thuật. Từ đó, cha mẹ có thể ghi nhận những lĩnh vực trẻ hứng thú hoặc có tiến bộ nhanh. Quan trọng hơn cả, việc nuôi dưỡng sự tự tin và tạo ra một môi trường hỗ trợ tích cực sẽ giúp năng khiếu của trẻ bộc lộ và phát triển một cách tự nhiên, bền vững.
Xét nghiệm gene chỉ nên được thực hiện khi có chỉ định y khoa rõ ràng, chẳng hạn khi nghi ngờ rối loạn di truyền. Đối với mục đích tìm năng khiếu, hiện chưa có cơ sở khoa học đủ tin cậy để khuyến cáo rộng rãi.
Thúy Quỳnh – Mỹ Ý