Tôi nghe nói béo phì, thừa cân, dễ mắc ung thư hơn. Béo phì có thể làm tăng nguy cơ mắc loại ung thư nào? (Đức An, Phú Thọ)
Trả lời:
Béo phì ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, là thủ phạm gây hơn 200 bệnh khác nhau như tim mạch, đột quỵ, đái tháo đường, thoái hóa khớp và nhiều bệnh ung thư, trong đó có ung thư đường tiêu hóa.
Khi lượng mỡ thừa tích tụ quá mức, nhất là mỡ nội tạng – lớp mỡ bao quanh các cơ quan quan trọng như gan, thận, tim, phổi, có thể thúc đẩy tình trạng viêm. Viêm mạn tính dễ dẫn đến tình trạng stress và hình thành các gốc tự do oxy hóa có khả năng tấn công và làm tổn thương DNA, khiến các tế bào bị đột biến gene, tăng nguy cơ ung thư. Môi trường viêm kéo dài còn tạo điều kiện thuận lợi cho những tế bào ung thư phát triển.
Bác sĩ Ngọc khám và tư vấn cho người bệnh. Ảnh minh họa: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh
Béo phì còn làm suy giảm chức năng miễn dịch. Khi hệ miễn dịch bị suy yếu, khả năng phát hiện và tiêu diệt các tế bào bất thường giảm, từ đó tăng nguy cơ các tế bào lạ tồn tại và phát triển thành ung thư. Béo phì khiến hệ vi sinh đường ruột mất cân bằng, trong đó một số nhóm vi khuẩn có hại phát triển quá mức. Sự mất cân bằng này làm thay đổi phản ứng miễn dịch toàn thân, thúc đẩy tình trạng viêm, tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng.
Thừa cân, thừa mỡ thúc đẩy tình trạng đề kháng insulin. Khi tế bào cơ thể không còn đáp ứng tốt với insulin, tuyến tụy phải tiết nhiều insulin hơn để bù đắp. Nồng độ insulin tăng cao trong máu kích thích tăng sinh tế bào bất thường, tạo môi trường thuận lợi cho khối u phát triển. Tình trạng tích tụ mỡ thừa, nhất là ở nữ giới, có thể làm rối loạn nội tiết tố sinh dục. Mỡ thừa có khả năng chuyển đổi androgen thành estrogen, làm gia tăng nồng độ estrogen ngoại sinh trong cơ thể. Nồng độ estrogen cao kéo dài gây tăng sinh tế bào tuyến vú và niêm mạc tử cung, dẫn đến ung thư vú và ung thư nội mạc tử cung.
Thừa cân hoặc béo phì có thể làm tăng nguy cơ mắc 13 loại ung thư khác nhau như đại trực tràng, vú, túi mật, gan, thận, khoang miệng – họng – thanh quản, thực quản, buồng trứng, tuyến tụy, tuyến tiền liệt, dạ dày, tử cung. Để theo dõi nguy cơ béo phì và thừa mỡ nội tạng, bạn có thể tính chỉ số khối cơ thể bằng công thức BMI = cân nặng (kg)/chiều cao x chiều cao (cm). Trường hợp có chỉ số BMI từ 25 trở lên được xác định là béo phì. Đo tỷ lệ eo – hông (WHR) xác định nguy cơ tích mỡ nội tạng. Ngưỡng an toàn ở nam giới là
Bạn nên đi khám tại cơ sở y tế có trung tâm kiểm soát cân nặng để được kiểm tra, tầm soát toàn diện, đa chuyên khoa, từ đó điều trị kịp thời, giảm cân góp phần hạn chế nguy cơ mắc ung thư.
TS.BS Lê Bá Ngọc
Trưởng khoa Nội Tổng hợp
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội
| Độc giả đặt câu hỏi về bệnh nội tiết tại đây để bác sĩ giải đáp |