Hạn chế chiên lâu ở nhiệt độ cao, không ăn khoai tây mọc mầm hay khoai tây chuyển màu xanh là những lưu ý để tránh gây hại sức khỏe.
Bác sĩ Huỳnh Tấn Vũ – Giảng viên khoa Y học cổ truyền (Trường Đại học Y Dược TPHCM) cho biết khoai tây là thực phẩm dinh dưỡng, cung cấp chất xơ, vitamin và khoáng chất, hỗ trợ sức khỏe toàn diện. Theo Bảng thành phần thực phẩm Việt Nam, 100 g khoai tây chứa 93 kcal, 2 g protein, 20,9 g carbohydrate, 1 g chất xơ, 10 mg canxi, 1,2 mg sắt, 396 mg kali, 50 mg phốt pho, 10 mg vitamin C, cùng các vitamin B1, B2, B5, B6, E, K, folate, magie, đồng, selen.
Khoai tây chứa hàm lượng kali và chất xơ cao giúp giảm huyết áp, bảo vệ tim, chất chống oxy hóa và chống viêm giảm nguy cơ bệnh tim, bảo vệ tế bào, hỗ trợ phòng chống ung thư. Chất xơ cao cũng tạo cảm giác no lâu, giảm đói. Với lượng calo thấp hơn khoai lang, khoai tây là lựa chọn tốt để kiểm soát cân nặng cho những người muốn giảm cân.
Ngoài ra, trong khoai tây chứa nhiều vitamin B6, giúp hỗ trợ trao đổi chất, chức năng thần kinh. Sắt tốt cho máu, canxi và magie củng cố xương khớp, vitamin C tăng cường miễn dịch, giúp cơ thể chống lại bệnh tật.
Khoai tây có nhiều lợi ích sức khỏe song cần chú ý trong cách sử dụng để không gây hại. Ảnh: Bùi Thủy
Bác sĩ Vũ lưu ý một số cách chế biến hay sử dụng khoai tây có thể gây hại sức khỏe, như sau:
Hạn chế chiên
Khi chiên khoai tây, nhiệt độ cao có nguy cơ thể tạo acrylamide, glycoalkaloid, tăng nguy cơ ung thư, béo phì. Cùng với đó, không luộc khoai quá lâu hoặc ở nhiệt độ cao bởi khi nấu trên lửa lâu, thành phần dinh dưỡng folate và vitamin B sẽ giảm mất dần.
Theo CNN, quá trình làm nóng khoai tây chiên tạo ra một chất độc thần kinh, gọi là acrylamide. Chất này xuất hiện khi chiên ngập dầu một số loại rau củ. Acrylamide cũng được dùng trong sản xuất một số sản phẩm giấy, nhựa, có khả năng gây ung thư và bệnh Alzheimer vì nó ảnh hưởng đến các tế bào thần kinh.
Khoai tây chiên cũng chứa nhiều đường, không ở dạng đường ăn thông thường mà là dextrose, khiến lượng đường huyết tăng nhanh hơn. Đường ăn có chỉ số đường huyết là 65, trong khi dextrose có chỉ số là 100.
Không ăn khoai tây mọc mầm
Trong mầm khoai tây thường chứa solanin, chất độc gây buồn nôn, tiêu chảy. Ngay cả khi đã gọt sạch mầm và nấu chín, solanine vẫn không bị phân hủy hoàn toàn, gây buồn nôn, ói mửa, tiêu chảy cùng một loạt triệu chứng ngộ độc.
Không ăn khoai tây xuất hiện màu xanh
Khoai tây chuyển sang màu xanh có thể là quá trình hoàn toàn tự nhiên nhưng cũng cảnh báo hợp chất gây hại solanine. Chất độc solanine có thể ức chế một loại enzyme liên quan đến quá trình phá hủy một số chất dẫn truyền thần kinh của cơ thể, phá hủy màng tế bào, ảnh hưởng đến tính thấm của ruột.
Bình thường solanine xuất hiện mức độ thấp trong vỏ và thịt khoai tây, phần lớn tập trung ở các bộ phận khác của cây. Tuy nhiên, tiếp xúc với ánh sáng mặt trời hoặc bị hư hại, củ khoai tây sản sinh ra nhiều chất này hơn. Các giống khoai tây khác nhau có độ nhạy với ánh sáng và khả năng tạo ra độc tố khác nhau. Củ có vỏ màu sáng thường dễ chuyển sang xanh hơn củ màu nâu nhạt.
Triệu chứng ngộ độc như buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy, đổ mồ hôi, nhức đầu và đau dạ dày. Các triệu chứng nhẹ có thể biến mất sau khoảng 24 giờ. Trường hợp nặng, người ngộ độc khoai tây có thể tê liệt, co giật, khó thở, hôn mê.
Người mắc bệnh tiểu đường thường có hàm lượng đường máu luôn cao không nên ăn quá nhiều khoai tây bởi loại thực phẩm này vị ngọt, béo và rất giàu tinh bột. Người mắc bệnh thận hạn chế ăn có thể gây tăng kali máu.
Nhìn chung, mặc dù khoai tây là thực phẩm bổ dưỡng, dễ chế biến, phù hợp chế độ ăn lành mạnh nhưng cần sử dụng đúng cách, không lạm dụng để tối ưu lợi ích sức khỏe. Kết hợp với lối sống khoa học, vận động hợp lý, khoai tây sẽ hỗ trợ sức khỏe hiệu quả.
Thúy Quỳnh