Khám phá Chả cá Lã Vọng và Phở Hà Nội

Chả cá Lã Vọng – hương vị kinh kỳ trăm năm

Ngày 18/8/2025, Chả cá Lã Vọng được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là sự khẳng định cho một món ăn trăm năm tuổi, gắn với gia đình họ Đoàn từ năm 1871.

Nguyên liệu chính là cá lăng tươi, loại cá ít xương, thịt ngọt được lọc, thái mỏng và ướp cùng riềng, nghệ, mẻ, mắm tôm, hạt tiêu theo bí quyết gia truyền. Cá được nướng trên than hoa cho dậy mùi, sau đó rán trong mỡ sôi, trộn với thìa là và hành hoa ngay trên bếp đặt giữa bàn ăn. Nhờ vậy, món ăn giữ được vị vàng thơm đặc trưng, vừa nồng nàn vừa thanh thoát.

Thưởng thức chả cá Lã Vọng không thể thiếu bún rối, lạc rang, rau thơm và bát mắm tôm đánh sủi bông cùng chanh, thêm giọt tinh dầu cà cuống đượm hương vị xưa. Món này ăn nóng, quây quần quanh bếp nhỏ làm nên sức hút riêng. Chả cá Lã Vọng còn từng được MSNBC xếp vào top 5 trải nghiệm ẩm thực nhất định phải thử khi đến Hà Nội.

Phở Hà Nội – biểu tượng ẩm thực Tràng An

Trong danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, phở được coi là đại diện tiêu biểu nhất của ẩm thực Việt Nam, gắn bó với Hà Nội suốt thế kỷ qua. Tô phở nóng hổi không chỉ là món ăn sáng quen thuộc, mà còn là “đại sứ” đưa hương vị Việt ra thế giới.

Nước dùng phở bò được ninh từ xương bò, phở gà ninh từ xương gà nhiều giờ liền, thêm gừng, hành nướng và thảo quả, quế, hồi để dậy mùi thơm. Bánh phở làm từ gạo tẻ dẻo, tráng mỏng rồi cắt thành sợi mềm. Điểm nhấn nằm ở cách chan nước dùng trong, ngọt thanh nhưng vẫn đậm đà, hòa quyện cùng thịt bò tái, chín hay gà xé, rắc thêm hành hoa, rau thơm.

Phở Hà Nội nổi tiếng bởi sự cân bằng tinh tế: béo mà không ngậy, đậm nhưng không gắt. Chính sự hài hòa ấy khiến phở được UNESCO công nhận là “di sản ẩm thực”, đồng thời lọt vào nhiều bảng xếp hạng món ngon thế giới của CNN, Lonely Planet. Đối với người Hà Nội, một buổi sáng thu se lạnh, húp thìa phở nóng nghi ngút khói là trải nghiệm gói trọn tinh hoa văn hóa Tràng An.

Cỗ làng Bát Tràng

Bên cạnh gốm sứ nổi tiếng, làng Bát Tràng còn được biết đến với mâm cỗ truyền thống biểu tượng của sự trọn vẹn trong ẩm thực Hà Nội. Trong những gia đình nề nếp xưa, mâm cỗ lớn thường được bày theo lệ “6 bát, 8 đĩa”, sắp đặt đủ món mặn, canh, xào, nem, xôi… như một cách gửi gắm ước vọng no đủ, sung túc.

Người phụ nữ Bát Tràng nổi tiếng khéo léo, chăm chút cho từng món, từ canh măng mực khô, mực xào su hào, nem chim câu, chả tôm, gà luộc, bánh chưng…. Sự cầu kỳ không chỉ ở nguyên liệu mà còn ở cách trình bày, để mỗi mâm cỗ vừa ngon miệng vừa đẹp mắt.

Ngày nay, cỗ Bát Tràng không chỉ hiện diện trong dịp Tết hay lễ hội làng, mà còn trở thành nét văn hóa được bảo tồn, tái hiện trong các sự kiện ẩm thực, gợi nhắc ký ức về một Hà Nội thanh lịch, đủ đầy.

Bún chả Hà Nội

Nếu phở là món ăn “quốc hồn quốc túy”, thì bún chả lại là thức quà dung dị, gắn bó với nhịp sống thường ngày của người Hà Nội. Suất bún chả truyền thống gồm bún rối trắng tinh, chả viên và chả miếng nướng trên than hoa, chan cùng bát nước chấm chua ngọt pha dấm bỗng, ăn kèm rau sống. Điểm đặc biệt nằm ở làn khói quyện hương thịt mỡ cháy cạnh, vừa dân dã vừa quyến rũ. Bún chả đã từng gây ấn tượng thế giới khi cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama thưởng thức cùng đầu bếp Anthony Bourdain ngay tại một quán nhỏ ở phố Lê Văn Hưu. Đến Hà Nội dịp 2/9, ngồi bên vỉa hè, thưởng thức bát bún chả nóng hổi, người ta dễ dàng cảm nhận tinh thần phóng khoáng, gần gũi của mảnh đất kinh kỳ.

Cốm – thức quà đượm chất thu Hà Nội

Tháng 9 cũng là mùa cốm – món quà được ví như “hồn thu Hà Nội”. Cốm làng Vòng dẻo, xanh non, thơm dịu, thường ăn kèm chuối chín trứng cuốc. Nhiều món ngon từ cốm được nhiều người yêu thích như xôi cốm, chè cốm, cốm xào, chả cốm, bánh cốm… Cốm không chỉ là thức quà, mà còn là biểu tượng tinh tế của sự chắt lọc từ hạt lúa non. Du khách dịp lễ có thể vừa thưởng thức, vừa mang về làm quà biếu đầy ý nghĩa.

Bánh tôm Hồ Tây

Đến Hà Nội dịp lễ, bạn đừng quên ghé Hồ Tây thưởng thức bánh tôm, món quà vặt đã trở thành biểu tượng ẩm thực nơi đây. Tôm tươi được bao trong lớp bột mỏng, chiên vàng giòn, khi ăn kèm rau sống, dưa góp và chấm nước mắm pha chua ngọt tạo nên sự cân bằng vị giác.

Ngồi bên hồ, trong làn gió thu lộng mát, nhâm nhi chiếc bánh nóng hổi, thực khách không chỉ thưởng thức món ăn mà còn cảm nhận nhịp sống chậm rãi của người Hà thành. Bánh tôm Hồ Tây vì thế mang nhiều hơn một hương vị – đó là ký ức và không gian gắn liền với mảnh đất kinh kỳ.

Cháo sườn sụn

Hà Nội về khuya mang một nhịp sống khác, yên ả hơn nhưng cũng quyến rũ hơn. Bát cháo sườn sụn nóng hổi nơi gánh hàng đêm chính là “vị ấm” của phố cổ. Gạo xay mịn nấu nhuyễn, quyện cùng nước hầm xương, thêm sườn sụn giòn giòn, rắc chút ruốc, hành phi. Du khách sau một ngày dạo chơi lễ hội, ghé hàng cháo nhỏ nơi góc phố, sẽ thấy Hà Nội thân tình và ấm áp hơn.

Chè nhãn lồng hạt sen

Cuối hạ đầu thu cũng là lúc nhãn lồng Hưng Yên vào vụ và là mùa thu hoạch hạt sen Tây Hồ. Món chè nhãn lồng hạt sen vừa là thức quà giải nhiệt, vừa là trải nghiệm văn hóa độc đáo. Người Hà Nội xưa coi đây là món tráng miệng “thiệt là thanh tao”, chỉ dâng lên gia chủ hoặc đãi khách quý vào ngày mồng 1, rằm hoặc dịp lễ.

Từng trái nhãn được tỉ mẫn bóc vỏ, giữ nguyên hình thức, rồi nhẹ nhàng lồng hạt sen tươi đã luộc vừa chín tới vào giữa lớp cùi nhãn trong veo ôm lấy hạt sen bùi bùi. Nước chè trong, ngọt thanh dịu cùng đường phèn hòa quyện hương nhẹ nhàng, mát lành. Đặc biệt, nét tinh tế Hà Nội còn nằm ở chi tiết trang trí: rắc chút gạo sen thơm hoặc thả vài cánh hoa nhài để tăng mùi, vừa đẹp mắt, vừa quyến rũ tâm hồn người thưởng thức.

Xôi vò chè hoa cau

Trong ẩm thực Tràng An, xôi vò được coi là món xôi cầu kỳ bậc nhất, thường chỉ hiện diện trong ngày rằm, lễ Tết. Hạt nếp cái hoa vàng sau nhiều công đoạn ngâm, đồ, giã, vò trở nên tơi rời mà vẫn dẻo, phủ lớp đỗ xanh vàng mơ óng ả, được ví như “kim bao ngân” – vàng bọc bạc. Xôi vò càng ý vị hơn khi ăn cùng chè hoa cau, bát chè sóng sánh trong veo, hạt đỗ xanh vàng ươm tựa cánh hoa cau rơi, mang vị thanh mát của sắn dây, ngọt dịu của đường phèn. Một bên ấm nồng, một bên mát lành, sự kết hợp này không chỉ hài hòa âm dương mà còn gợi ý niệm sum vầy, trọn vẹn trong văn hóa ẩm thực Hà thành.

Cơm rang dưa bò

Từ món cơm rang Nam Định, người Hà Nội đã khéo léo biến tấu thành cơm rang dưa bò, món ăn bình dân mà tinh tế. Cơm nguội được hong khô, ướp cùng lòng đỏ trứng để khi rang lên vàng ươm, hạt cơm vừa dẻo vừa giòn, dậy mùi mỡ lợn thơm lừng trên chảo gang. Thịt bò thái mỏng, xào nhanh cho ngọt mềm, quyện cùng dưa cải chua thanh, thêm chút hành tây cho giòn ngọt. Điểm nhấn thú vị là phần cơm chiên giòn trộn lẫn, tạo cảm giác bùi dẻo xen lẫn rôm rốp. Khi ăn, thường kèm dưa góp và bát nước dùng bò nóng hổi, khiến món cơm rang vốn giản dị trở nên trọn vẹn, vừa chắc dạ lại đủ đầy dưỡng chất khi đi xem diễu binh dịp lễ.

Bùi Thủy