Ông Phan Văn Mãi dẫn chứng việc Lotte xin dừng dự án ở Thủ Thiêm có thể gây lãng phí khi đất nhiều năm không được sử dụng và ảnh hưởng đến môi trường đầu tư, kinh doanh.
Ý kiến này được ông Phan Văn Mãi – Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính nêu tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 22/9, góp ý dự thảo Luật Tiết kiệm, chống lãng phí.
Theo tờ trình của Chính phủ, dự thảo luật đưa ra 9 nhóm hành vi gây lãng phí và 9 nhóm vi phạm trong thực hiện phòng, chống lãng phí. Chính phủ sẽ quy định chi tiết từng hành vi gây lãng phí, vi phạm và chế tài xử lý với người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị và các cá nhân có liên quan.
Ông Mãi bày tỏ băn khoăn khi dự luật “chưa đủ mở” trong việc trao quyền chủ động cho người chịu trách nhiệm ở các cơ quan, đơn vị. Ông dẫn chứng việc gần đây Lotte đề nghị xin dừng, trả lại dự án ở Thủ Thiêm (dự án khu phức hợp thông minh Thủ Thiêm Eco Smart).
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính, việc định giá, tiền sử dụng đất của dự án này đã được xác định từ lâu, nhưng do dự án chậm triển khai nên chủ đầu tư phải nộp thêm vài nghìn tỷ đồng tiền chậm nộp. “Doanh nghiệp thấy việc chậm nộp không phải do họ nên trả lại dự án”, ông Mãi nêu thực tế.
Khi dự án bị trả, theo ông, đồng nghĩa miếng đất này có thể lại nhiều năm không sử dụng và đây là “một sự lãng phí”. Hơn nữa, việc này ảnh hưởng tới môi trường kinh doanh, niềm tin của các nhà đầu tư, cũng là sự lãng phí lớn. Do vậy, ông đề nghị dự thảo luật cần đưa ra những quyết sách mạnh mẽ để trao quyền cho cấp có thẩm quyền, người đứng đầu chịu trách nhiệm.
Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày Báo cáo Thẩm tra sơ bộ. Ảnh: Trung tâm báo chí Quốc hội
Dự án Thủ Thiêm Eco Smart City tọa lạc tại khu chức năng 2A (nay là phường An Khánh, TP HCM) được đề xuất từ năm 1997, vốn đầu tư hơn 20.100 tỷ đồng. Khu phức hợp này được quy hoạch gồm trung tâm tài chính, dịch vụ và khu dân cư đa chức năng.
Tháng 7/2017, Lotte ký hợp đồng thực hiện dự án với UBND TP HCM và tổ chức động thổ vào tháng 9/2022. Dự án có quy mô 11 tòa tháp cao 50 tầng trên diện tích hơn 7,4 ha, từng được xem là điểm nhấn quan trọng tại trung tâm Thủ Thiêm. Sau gần 8 năm kể từ khi ký hợp đồng đầu tư và 3 năm từ lễ động thổ, dự án tỷ USD này vẫn chưa thể triển khai do gặp vướng mắc về nghĩa vụ tài chính và thủ tục pháp lý. Hồi tháng 6, dự án được phê duyệt định giá đất hơn 16.190 tỷ đồng. Trước đó, Lotte đã nhiều lần kiến nghị thành phố tháo gỡ vướng mắc, song chưa được chấp thuận. Tập đoàn của Hàn Quốc cho biết, do quá trình thẩm định đất kéo dài cùng những thay đổi chính sách pháp luật khiến chi phí đầu tư tăng, điều kiện dự án thay đổi, việc tiếp tục triển khai không còn khả thi nên họ quyết định chấm dứt hợp đồng.
Ngoài ví dụ vụ việc của Lotte, Phó chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho rằng tiết kiệm và lãng phí có ranh giới rất mong manh. Ông dẫn chứng trước đây, đường bộ cao tốc được đầu tư nhưng có những chỗ hai làn xe, chỗ không có làn dừng khẩn cấp. Cuối cùng, tai nạn giao thông rất nhiều, dẫn tới phải cải tạo, nâng cấp, sửa chữa.
“Quá trình đó sẽ tốn kém hơn so với đầu tư ngay từ ban đầu”, ông nói, cho rằng dự luật cần quy định cụ thể để phân biệt ranh giới giữa tiết kiệm và lãng phí.
Cùng với đó, dự luật cũng cần bổ sung nội dung phân biệt giữa hành vi gây lãng phí do thiếu trách nhiệm, vi phạm pháp luật với các rủi ro khách quan trong quá trình thực thi, như thí điểm các cơ chế, chính sách mới.
“Các công trình, dự án bị chậm gây lãng phí về chi phí xã hội, cơ hội. Nguyên tắc thì đúng rồi, nhưng cần quy định cụ thể để có tính khả thi”, ông Thanh góp ý.
Thẩm tra trước đó, Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng đề nghị bổ sung nguyên tắc phân biệt giữa hành vi gây lãng phí do thiếu trách nhiệm, vi phạm pháp luật với các rủi ro khách quan, như thực hiện cơ chế, chính sách thí điểm. Cơ quan thẩm tra cũng đề nghị bổ sung nguyên tắc xử lý kỷ luật, miễn nhiệm hoặc từ chức khi để xảy ra lãng phí nghiêm trọng trong phạm vi quản lý, và cơ chế tham vấn, giám sát của nhân dân.
Dự thảo Luật Tiết kiệm, chống lãng phí dự kiến trình Quốc hội xem xét tại kỳ họp tháng 10.
Phương Dung